جنگهای صلیبی ، اوج کمال حوادث قرون وسطی بود که در تاریخ اروپا و خاورمیانه روی داد . دو دیانت بزرگ جهان ، اسلام و مسیحیت ، پس از قرن‌ها مناظره ، سرانجام مرافعه را به میدان جنگ محول کردند . تمام تحولات قرون وسطی ، همه‌ی شور و اعتقاد مذهبی ، کلیه‌ی قدرت فئودالیزم و فریبندگی شوالیه گری ، در اثنای 200 سال جنگ که برای اروپائیان منافع بازرگانی در بر داشت ، به اوج کمال و اعتلا رسید . سیلوستر دوم که در اواخر قرن دهم ( 999 - 1003 ) بر مسند کلیسای روم نشست ، به حیله متوسل شد به این ترتیب که در سال 1002م . به زیارت بیت‌المقدس رفت ، و در بازگشت ، گروهی از دسته‌های نظامی فرانسوی و ایتالیایی را به نام زوار ، در حالیکه در زیر لباس خود مسلح بودند ، به سواحل فلسطین فرستاد . اما آنها بر اثر سرمای شدید ، طوفان‌های شن و سنگ ریزه که بر بیابانها می‌بارید و حوادث دیگر وحشت کردند و با عجله بازگشتند . کشیشان شایع کردند که حوادث مزبور ، علائم ضهور حضرت مسیح بود و بشارت دادند که به زودی حضرت مسیح در فلسطین ظهور خواهد کرد . این شایعات باعث شد که انبوه جمعیت برای تماشای هبوط و ظهور حضرت مسیح روانه‌ی بیت‌المقدس شوند . اما کشیش‌ها وعده ظهور را هر سال به سال دیگر موکول می‌کردند . بنابراین هر سال عده‌ی زیارت کنندگان بیشتر می‌شد .

یکی دیگر از پاپهای متنفذ به نام " آبه ریشار " با هفتصد زائر به قصد زیارت حرکت کرد ، اما پس از رسیدن به جزیره‌ی قبرس دوباره به اروپا برگشت و شایع ساخت که مسلمین از ورود او به بیت‌المقدس جلوگیری نمودند . بدین ترتیب خشم مردم اروپا را نسبت به مسلمین تشدید نمود ، و آتش خشم آنها زمانی شعله ور شد که خبر اسارت امپراطور روم شرقی به دست مسلمانان نیز به آنها رسید . پس از این شایعات ابتدا مجمعی به نام بالاسانس با شرکت دویست روحانی مسیحی و سی هزار نجیب زاده یا سواران جنگی تشکیل دادند . آنگاه پیرارمیت ، راهبی که صلیب را به دست گرفته و شهر به شهر می‌گشت و مردم را به جهاد علیه مسلمین دعوت می‌کرد ، در این مجمع سخنرانی نمود و حاضران را به جهاد ترغیب کرد ، پاپ نیز در این مجمع سخنرانی پرسوزی ایراد نمود .

مجمع دوم ، مجمع " کلرمون " بود که به دعوت پاپ " اوریانوس " دوم در سال 1095 در این شهر ترتیب یافت . در این مجمع دویست و پنجاه هزار تن اسقف ، چهارده پاتریاک ، چهارصد راهب و هزاران تن نجیب زاده بزرگ شرکت داشتند .

در این مجمع پاپ برای حاضران خطابه‌ی شورانگیزی به این شرح ایراد نمود :

" ای یاران مسیح ، آن سرزمین مقدس که از برکت وجود مخلص ( عیسی مسیح ) تبرک یافته ، آن دخمه‌ای که از آن نجات دهنده‌ی ماست ، آندکوهستانی که عیسی به خاطر نجات ما در آن بسر برد و محنت کشید ، آن مزاری که در آن دفن گردید ، اینک تماماً به تصرف دشمن درآمده و میراث مشرکین شده است . آن کلیساهای مقدس ، آن اماکن فروزانی که جهان را تابناک کرده بودند ، اکنون در مغاک تاریکی فرو رفته و از نظر‌ها ناپدید شده اند . به طوری که در سراسر آن سرزمین پهناور حتی یک وجب خاکی که درآن برای خدا عبادت شود باقی نمانده است . "

" همان بیت المقدسی که مایه‌ی افتخار و سرچشمه‌ی فیاض ما بود ، اینک به دست مسمانان افتاده و به غیر از مآثر دینیه‌ی اثر دیگری در آن باقی نگذارده اند . آسیایی که مملو از ثروت و تحول بود ( آسیای صغیر ) امروز به واسطه‌ی مظالم و تعدیات مسلمین ، هستی و ثروت خود را از دست داده و با فقر و بدبختی هم آغوش است . "

" انطاکیه و فنیقیه به تصرف مسلمین درآمده ، و ترکها تا حدود " هالیسطوس " و بلکه تا پشت دروازه‌های قسطنطنیه تاخته اند ، و قریباً تمام کشورهای اروپا را تصاحب خواهند کرد . "

" ای دلاوران عزیز ، آن شمشیری را که تا کنون به سینه‌ی یکدیگر فرو می‌بردید و در مقابل اهانتی کوچک با براداران دینی دوئل می‌کردید ، اکنون به سینه‌ی دشمن فروبرید امروز وقت آن رسیده است که به اهانتهایی که به قبر مسیح می‌شود خاتمه دهید . این جهادی که امروز عازم آن هستید ، تنها برای فتح بیت‌المقدس نیست ، بلکه باید تمام اقلیم پر ثروت آسیا و خزائن آکنده و بی حساب آن را تصاحب نمایید . امروز باید به جانب بیت‌المقدس بروید ، تمام آن اراضی بیت‌المقدس و شام همان طوری که تورات تعریف نموده ، سرزمین شیر انگبین است . ‌ای دلاوران با این شمشیری که به جهاد مقدس می‌روید ، خزائن آسمانها را تملک خواهید کرد . اگر در این جنگ فاتح شوید ، تمام کشورهای مشرق زمین از آن شما خواهد شد ، و اگر کشته شدید ، به شرافتی بس بزرگ نائل آمده اید ، یعنی در نقطه‌ای شهید شده اید که عیسی مسیح در آن شربت شهادت نوشیده است . "

سخنرانی پاپ با این کلمات تمام شد : " از خویشتن بگذر - صلیب بگیر - از دنبال من بیا . " وقتی که همه‌ی حاضران نسبت به پاپ اعلام وفاداری و فدویت نسبت به پاپ نموده و به شدت دچار هیجان شده بودند ، پاپ گفت : " حال که آماده‌ی جهاد هستید از این به بعد نشان صلیب ، علامت مشخصه‌ی شما خواهد بود ، باید آن را روی سینه‌ها و پرچمها و سلاحهای خود نقش نمایید . "

آنگاه همه‌ی سرکردگان و جنگاوران در مقابل پاپ زانو زده و سوگند خوردند و از دست او بیرق گرفتند ، و مقرر شد که روز پانزدهم اوت که مصادف با روز عروج مسیح است تمام سرکردگان با اردوهای خود به سوی شرق روانه شوند و همه در محل قسطنطنیه تجمع کنند ، و پس از تلاقی اردوها و تشکیل سپاه منظم ، به سوی بیت‌المقدس و به قصد حمله به مسلمین حرکت کنند .

روز بعد پاپ فرمانی صادر کرد و امتیازاتی برای مجاهدین به شرح زیربرقرار ساخت :

1. عفو تمام گناهان گذشته و آینده .
2. معافیت از پرداخت عوارض مالکانه و صدقای دینی .
3. مصونیت عائله و اموال آنها تا خاتمه‌ی جنگ .

و نیز اضافه نمود که هرکس جهادکنندگان را تحقیر و مسخره نماید بی درنگ تکفیر و تنبیه خواهد شد .

جنگ اول صلیبی :

به تدریج یکصدهزار جنگی و ششصد هزار تن افراد متفرقه در حالیکه روی سینه‌ی پیراهنهای خود علامت صلیب دوخته و یا با سیخ داغ نقش صلیب را روی سینه و دوش و بازوی خویش زده بودند ، آماده حرکت شدند .

مردم از هر قشری ، خانه مایملک خود را رها کرده و با مختصر اسباب و اثاثیه خود به راه افتادند . فقرا حتی گاو خود را به جای اسب نعل کرده و به ارابه می‌بستند و آذوقه و فرزندان خردسال را بر ارابه نهاده و به راه می‌فتادند . آنها می‌خواستند زودتر به سرزمین نعمت و برکت برسند . این افراد در گروهها و دسته‌های مختلف و گاه به تنهایی حرکت می‌کردند . در بین راه در شهرها و روستاها ، افرادی دیگر به آنان می‌پیوستند ، به طوری که تعداد آنها به میلیون‌ها تن می‌رسید ، اما این تعداد جمعیت فراوان هیچ گاه به مقصد اصلی که بیت‌المقدس بود نرسیدند .

از این خیل عظیم جمعیت افسار گسیخته که به هر شهر می‌رسیدند ، غارت می‌کردند و خانه‌های سر راه را تصاحب کرده ، یا ویران می‌ساختند ، هزاران هزار در بین راه ، دچار بیماری‌های خطرناک شده ، تلف گردیدند یا در حمله‌های غافلگیرانه سواران ترک در قسطنطنیه به قتل رسیدند .

جنگجویان صلیبی همه جا با مقاوت شدید جنگجویان مسلمان و ترک رو به رو شدند و حتی از سوی مسلمانان حملات زیادی به آنان وارد شد . صلیبیون پس از گذشتن از قسطنطنیه و محاصره‌ی شهر قونیه ( پایتخت سلجوقیان ) ، و حمله به انطاکیه ، بعد از سه سال جنگ و گریز ، در ششم ژوئن سال 1099م . به بیت‌المقدس رسیدند و آن شهر را محاصره کردند .